AVM'ler Daha Az Çalışınca Donsuz mu Kalırız, Yoksa İnsanlık mı Kurtulur?

Türkiye’de AVM’lerin ( alışveriş merkezlerinin ) erken kapanması ya da Pazar günü kapalı olması gündeme gelince, millet ikiye bölünüyor.

Bir yanda “Çalışan da insan kardeşim!” diyenler, diğer yanda “Ama ben ne zaman alışveriş yapacağım?” diye panikleyenler.

İkisi de haklı… ama biri biraz daha haklı.

Gerçek şu:

O kasada “iyi günler” diyen, vitrinde elbise düzelten, sinema gişesinde bilet kesen insanlar; sabah 8’de değil, sabah 6’da yola çıkıyor.

Çocukları uyurken evden çıkıp, çocukları uyurken eve dönüyorlar.

Hafta sonu tatili diye bir şey mi? Evet, var… ama onlar için değil. Onlar “hafta sonu tatili” kavramını, başkalarının AVM’ye akın ettiği gün olarak biliyor.

Diğer yanda işten akşam 7’de çıktınız. 45 dakika trafik, 15 dakika park yeri arama, 10 dakika yürüyüş… AVM’ye vardığınızda ışıklar sönmüş, güvenlik görevlisi size “yarın gelin” diyor.

Avrupa’da nasıl?

Almanya: Pazar kapalı. İnsanlar Cumartesi alışverişini yapar, Pazar pikniğe gider.

Fransa: Çalışma saatleri yasayla sınırlı, fazla mesai patronun keyfine değil, kanuna tabidir.

İngiltere: Pazar günü en fazla 6 saat açık. (Evet, hâlâ çorapları var. Ve garip ama gerçek: Hâlâ evlerinde yiyecek yemekleri var.)

Bizde ne olur?

Çalışan sayısı artıp vardiya sistemine geçilirse, maliyetler artar.

Fiyat artınca “Bu tişört niye 1000 TL oldu?” diye sorarız… Ama çalışan insanca yaşasın dediğimiz cümle, bu noktada hafif kısılır.

Planlı alışveriş alışkanlığımız olmadığı için, Cumartesi alışverişi yapmayı unutup Pazar “aaa AVM kapalıymış” diye kapıda selfie çekeriz. Hatta bunu önce instaya koyar bi de mağduriyet hikayesi yaratırız.

Çözüm önerisi (ne kapanalım ne sabaha kadar açık kalalım):

Hafta içi iki gün (mesela Salı & Perşembe) AVM’ler 23.00’e kadar açık olsun, çalışanlar vardiya ile dönüşümlü çalışsın.

Pazar günleri sadece marketler ve temel ihtiyaç bölümleri açık kalsın, diğer mağazalar kapalı olsun.

Fazla mesai ücretleri eksiksiz ödensin, çalışanların da haftada en az bir gün tatili garanti olsun.

Ve evet… biraz plan yapmayı öğrenelim.

Sonuç:

Evet, belki yeni sistemde istediğiniz o ayakkabıyı bir gün geç alırsınız. Ama o kasadaki insan da çocuğuyla kahvaltı yapar, arkadaşına “gel kahve içelim” der, insan olduğunu hatırlar.

Çünkü unutmayın: AVM’ler daha az saatte açık kalırsa modası geçmiş pantolonla kalabilirsiniz… ama insanlar biraz daha insanca yaşar.